به جز از علی نباشد به جهان گره گشایی
در مدح مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام
عبّاس شهری فرزند اسماعیل متخلّص به «شهری» در سال 1289 ه. ش در «شهرستانک» از توابع تهران به دنیا آمد. او فارغ التحصیل دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تهران بود، و آنگاه به استخدام وزارت کشاورزی درآمد و در پست های مختلفی انجام وظیفه کرد. وی به سال 1369 شمسی در سن 82 سالگی درگذشت.
وی در شعر و شاعری دارای آثار ارزنده ای است. وی شاعری خوش ذوق و لطیف طبع بود، و در شعر به سادگی و روانی آن توجه داشت. هنر او در سرودن مثنوی های اخلاقی و اجتماعی است و در انواع دیگر شعر نیز مهارت دارد. شهری به غم و شادی مردم زمان آگاه و به روحیّات آنان آشنایی دارد.. شهری تذکره ی منظومی در احوال شعرای زمان خود تألیف کرده است که شاعر باید هدفش گفتن و آگاه کردن باشد نه گمراه کردن.
شاعر باید باریک بین و عاقبت بین و اهل خدا و دین باشد تا سخنش به مدد طبع خدا داد نغز و دلپسند افتد و مسلّم سخنی که حالی در اوست، شک نیست که نکوست. استاد سخن شناس «سعید نفیسی» در ضمن گفتاری که درباره ی آثار منظوم عباس شهری نوشته چنین می گوید:
«... در زمان ما سرایندگان بسیارند اما من در میانشان کم کسی را می شناسم که نوبری به جهان سخن و بازار معانی آورده باشد؟ و کسانی که از آثار این گروه از سخن سرایان فارسی زبان واقفند گواهی می توانند داد که سخنان شاعر بدیع گوی نوآور این روزگار عباس شهری یکی از مستثنیات است...» در ادامه یکی از سروده های وی در شان امیرالمومنین(ع) می خوانید.
به جز از علی نباشد به جهان گره گشایی
طلب مدد از اوکن چو رسد غم و بلایی
چو به کار خویش مانی در رحمت علی زن
به جز او به زخم دلها ننهد کسی دوایی
ز ولای او بزن دم که رها شوی ز هر غم
سر کوی او مکان کن بنگر که در کجایی
بشناختم خدا را چو شناختم علی را
به خدا نبرده‌ای پی اگر از علی جدایی
علی ای حقیقت حق علی ای ولی مطلق
تو جمال کبریایی تو حقیقت خدایی
نظری ز لطف و رحمت به من شکسته دل کن
تو که یار دردمندی تو که یار بینوایی
همه عمر همچو شهری طلب مدد از او کن
که به جز علی نباشد به جهان گره گشایی
در مورد اشعار توضیحاتی تقدیم می گردد:
به جز از علی نباشد به جهان گره گشایی
این مصرع به صراحت می گوید که در جهان هیچ کس جز علی (ع) نمی تواند مشکلات و گره های زندگی را باز کند. این بیت بر نقش محوری و کلیدی حضرت علی (ع) در حل مشکلات و رفع گرفتاری ها تأکید دارد.
طلب مدد از او کن چو رسد غم و بلایی
این مصرع توصیه می کند که هرگاه با غم و اندوهی روبرو شدی، از علی (ع) کمک بخواه. در واقع، این بیت به این موضوع اشاره دارد که در هنگام سختی ها و مشکلات، باید به علی (ع) متوسل شویم و از ایشان یاری بجوییم.
چو به کار خویش مانی در رحمت علی زن
این مصرع می گوید هر زمان که در کارت دچار مشکل و مانعی شدی، به رحمت علی (ع) متوسل شو و از ایشان کمک بگیر. به عبارت دیگر، این بیت تأکید دارد که در همه حال و به خصوص در مواقع گرفتاری، باید به علی (ع) پناه ببریم.
به جز او به زخم دلها ننهد کسی دوایی
این مصرع بیان می کند که هیچ کس جز علی (ع) نمی تواند زخم های دل را التیام بخشد و آرامش را به قلب ها بازگرداند. این بیت به نقش تسلی بخش و آرامش بخش حضرت علی (ع) اشاره دارد.
ز ولای او بزن دم که رها شوی ز هر غم
این مصرع می گوید که با یاد و محبت علی (ع)، از هر غم و اندوهی رها خواهی شد. در واقع، این بیت تأکید دارد که عشق و ارادت به علی (ع) می تواند انسان را از تمامی مشکلات و نگرانی ها دور کند.
سر کوی او مکان کن بنگر که در کجایی
این مصرع توصیه می کند که در نزدیکی و کنار علی (ع) باش و از تعالیم و guidance ایشان بهره مند شو. با حضور در کنار علی (ع) و پیروی از راهنمایی های ایشان، جایگاه و موقعیت واقعی خود را در زندگی خواهی یافت.
بشناختم خدا را چو شناختم علی را
این مصرع بیان می کند که شناخت خداوند متعال از طریق شناخت علی (ع) امکان پذیر است. به عبارت دیگر، برای شناخت خدا، ابتدا باید علی (ع) را بشناسیم و از ایشان پیروی کنیم.
به خدا نبرده‌ای پی اگر از علی جدایی
این مصرع می گوید اگر از علی (ع) جدا باشی، به خدا نخواهی رسید. در واقع، این بیت تأکید دارد که برای رسیدن به خداوند، باید به علی (ع) متصل باشیم و از ایشان پیروی کنیم.
علی ای حقیقت حق علی ای ولی مطلق
این مصرع، علی (ع) را به عنوان حقیقت حق و ولی مطلق معرفی می کند. در واقع، این بیت بیان می کند که علی (ع) مظهر و نماد حقیقت الهی و رهبر و سرپرست کامل است.
تو جمال کبریایی تو حقیقت خدایی
این مصرع، علی (ع) را به عنوان جمال کبریایی و حقیقت خدایی معرفی می کند. در واقع، این بیت بیان می کند که علی (ع) مظهر و نماد زیبایی و حقیقت الهی است.
نظری ز لطف و رحمت به من شکسته دل کن
این مصرع، شاعر از علی (ع) می خواهد که با لطف و رحمت خود، به دل شکسته او توجه کند. در واقع، این بیت درخواستی از علی (ع) برای کمک و یاری است.
تو که یار دردمندی تو که یار بینوایی
این مصرع، علی (ع) را به عنوان یاور و پشتیبان درماندگان و بیچارگان معرفی می کند. در واقع، این بیت بیان می کند که علی (ع) همیشه در کنار کسانی است که دچار مشکل و سختی هستند.
همه عمر همچو شهری طلب مدد از او کن
این مصرع به شاعر توصیه می کند که در تمام طول زندگی، از علی (ع) کمک بخواهد و به ایشان متوسل شود.
که به جز علی نباشد به جهان گره گشایی
این مصرع بار دیگر تأکید می کند که در جهان هیچ کس جز علی (ع) نمی تواند مشکلات و گره های زندگی را باز کند.
شاعر: عباس شهری
*این مقاله در تاریخ 1403/11/29 بروز رسانی شده است.
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}